همه ما نام هما را بار ها در جاهای مختلف شنیده ایم یا در کتاب ها خوانده ایم!
اما آیا تا به حال با خود فکر کرده ایم که هما چیست و آز کجا آمده و به کجا تعلق دارد؟

هما در چند کشور مختلف با فرهنگ های گوناگون ، پرنده ایست اسطوره ای!
در ادبیات و افسانه ها ی کشور هایی چون مصر یونان و مهمتر از همه ایران ، هما را به نیکی یاد کرده اند!

در سازه های تخریب شده تخت جمشد  دو مجسمه سنگی از این پرنده پر آوازه یافت شده است که این خود دلیلی محکم بر اهمیت این  پرنده در ایران باستان محسوب میشود!



تصویر مجسمه سنگی هما کشف شده در تخت جمشید شیراز



عکس مجسمه هما با پایه ای نسبتا بلند در خرابه های تخت جمشید


 

 
در ادبيات داستاني کهن اين مرز و بوم آمده است که هرگاه پادشاهي درمي‌گذشته و وارثي براي جانشيني نداشته است، مردم را در ميداني جمع مي‌کردند و همايي را رها مي‌ساختند. هما بر روي سر يا شانه هر کس که مي‌نشست آن شخص پادشاه آن سرزمين مي‌شد.

همچنین شاعران و ادیبان بزرگ پارسی گو چون حافظ ، نظامی ، سعدی ، فرخی ، اسدی ، خاقانی و حکیم ابوالقاسم فردوسی در اشعار خود از هما به عنوان نماد فر و بزرگی و سعادت و بی آزاری یاد کرده اند!
چنان که نظامی در شعر خود از هما چنین یاد میکند :

"چون تو همایی شرف کار باش
 
 
کم خور و کم گوی و کم آزار باش"



زرتشتیان قدیم بر این باور بودند که هر گاه هما سراغ جسد فردی که بر روی بلندی قرار داده شده است بیاید آن فرد در عالم جاودان ، فردی سعادتمند خواهد شد!
همچنان که حافظ در یکی از اشعار خود چنین میگوید :

"هماي اوج سعادت به دام ما افتد       اگر تو را نظري بر مقام ما افتاد"


هما در لغت نامه دهخدا چنین آمده است :

"هما مرغیست که استخوان میخورد . بر سر هر که سایه ی او افتد به دولت و سلطنت رسد . همای پشتش سیاه مایل با خاکستری ، سینه اش حنایی بی نقش ، دوشاخ مانند شاخ بوم ، و ریش زیبا و بالهایی از قره قوش بلندتر دارد . در ادبیات فارسی او را مظهر فرَ و شکوه دانند و به فال نیک گیرند :

 
"تو فر همایی و زیبای گاه               تو تاج کیانی و پشت سپاه"

 

(فردوسی)"


    

تصویر یکی از سرستون های تخت جمشید با نقش هما
(پرنده اسطوره ای)


و اکنون هما در فرهنگ ایرانی جایگاه ویژه ای دارد.
به طوری که اکنون یکی از نام های زیبای ایرانیست و برخی از ایرانیان آنرا به عنوان نامی زیبا برای دخترانشان انتخاب میکنند ونیز همایون که مشتق شده از هماست نامی زیبا برای پسران است که در ایران قدیم نیز پادشاهان بزرگ را همایون میگفتند و همایون در ادبیات پارسی نشان فرَ  شکوه ، خوشبختی ، زیبایی ، شامانی و مبارک و قدرتمندیست.




"بدین همایون سور و بدین مبارک جشن         تو شاد و خلق جهان شاد و دین و دولت شاد"
(مسعود سعد)


"همیشه بر سر او سایه همای بود         تو هیچ سایه همایون تر از همای مدان"
(فرخی)

 

"به خود کم شوم خلق را رهنمای             همایون ز کم دیدن آمد همای"
 (نظامی)

"یکی سرو با خسروانی قبای            به فرَ و به فال همایون همای"
(اسدی)


"بفرمود بردن به پیش سپاه        درفش همایون فرخنده شاه"
(فردوسی)

جای خوشحالیست که این نماد تاریخی بر خلاف بسیاری دیگر از نماد ها از فرهنگ ایران حذف نشده است و شرکت ها و سازمان هایی همچون هواپیمایی ملی ایران و باشگاه فوتبال هما و باشگاه پرسپولیس و ... از این نام و نشان زیبا استفاده میکنند!


نغییر نشان باشگاه پرسپولیس در طول زمان
(همچنان همراه با هما)



نشان هواپیمای ملی ایران
(الگو گرفته از همای تخت جمشید)


 

هما در حقیقت نام پرنده ایست مرده خوار که از استخوان جانوران مرده تغذیه میکند و دارای چنگال ها و نوکی قدرتمند میباشد!
هما پرندهایست بلند پرواز که در ارتفاعات بالای 3000 متر پرواز میکن و از قلمرو وبزرگ خود به خوبی مراقبت میکند!
هما یا مرغ استخوان خوار دارای قدی بلند(در حدود یک متر) و پاها و بال هایی بزرگ و قدرتمند است.
زیستگاه این کرکس بزرگ در کوه های بلند آفریقا ، جنوب اروپا و آسیا میباشد!
جای نگرانیست که نسل این کرکس خوشنام در حال نابودیست و در لیست پرنگان آسیب پذیر ایران قرار دارد!

 


تصویر هما(کرکس استخوان خوار


نظرات شما عزیزان:

نام :
آدرس ایمیل:
وب سایت/بلاگ :
متن پیام:
:) :( ;) :D
;)) :X :? :P
:* =(( :O };-
:B /:) =DD :S
-) :-(( :-| :-))
نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه:








برچسب ها : همافققنوس, كركس خوشنام,

موضوع :
تاریخ ایران ,  ,