پس از جمشيد و دوران فرمانروايي ضحاك بر جهان، فريدون بزرگترين پادشاه داستاني ايرانيان است. در اوستا ثرَاِتَئونَ Thraetaon ناميده شده است.در متون ديني او  پسر پوئوروگاو (پر گاو) و از خاندان آثويان Athvian  است در كتب پهلوي نام وي فريتون پسر پرگاو  و از خاندان آسپيان از دودمان جمشيد است. در شاهنامه آسپيان به آبتين تبديل شده و فريدون پسر آبتين ناميده شده به موجب بهرام يَشت اوستا،  فريدون با ياري ايزدي به نام ورِثرَغَن (ايزد بهرام) بر اژي دهاك سه سر سه پوزه و شش چشم غلبه مي كند اژي دهاك ناميست كه در اوستا از او به عنوان اره كننده جمشيد ياد شده و او يك انسان با كنش هاي اهريمني بود كه براي نابودي جهان و تهي كردن آن از آدميان در تلاش بود. او همان ضحاك در روايات ملي ايراني است و ملقب است به بيوَر اسپ يعني كسي كه دارنده ده هزار اسب ميباشد. به موجب روايات ملي او ابتدا يك انسان معمولي بود ولي زماني كه فريب اهريمن را مي خورد و اهريمن را به عنوان آشپز به كاخ خود راه مي‌دهد، او بردوش هاي ضحاك بوسه مي‌زند و بر دوش هاي وي دو مار مي‌رويد كه خوراك آنها مغز سر آدمي بود و ضحاك كه چاره آنها را نمي‌دانست، هر روز دو جوان را قرباني آنها مي‌كرد، تا اينكه نوبت به پسران كاوه آهنگر رسيد. كاوه كه غير از يك پسر ساير پسران خود را از دست داده بود به كاخ ضحاك رفته و به او ناسزا ميگويد و چون شخصيتي مردمي بود براي غلبه بر ضحاك به دنبال يك فرمانده از دودمان شاهي بود و سرانجام او متوجه ميشود كه فريدون پسر آبتين تنها بازمانده از دودمان جمشيد است كه در كوهها در اختفا بسر ميبرد. او را يافته و به نهضت خود فرا مي خواند
فريدون داراي گرز گاو سري بود بسيار محكم كه كاوه آهنگر آن را به آهن آراسته و پرداخته مي‌كند و در قيامي كه در ميگيرد كاخ ضحاك تصرف ميشود و ضحاك كه در زمان قيام در هندوستان بسر ميبرده توسط جاسوسان خود متوجه قيام مردمي شده و با سپاهيانش به كاخ خود بر ميگردد كه در هنگامه نبرد اسير شده و فريدون ابتدا  با گرز بر سر  وي مي‌كوبد ولي موفق به هلاكت او نميشود و به راهنمايي سروش او را به بند مي‌كشد و به كوه دماوند به غاري منتقل ميكند تا از بي غذايي تلف شود. اين البته روايت ملي است و در اوستا ...